Các trường hợp vẫn được hưởng di sản dù đã bị truất quyền thừa kế
Bài liên quan
>>> Lập di chúc như thế nào để đúng luật năm 2021?
>>> Mẫu Đơn khởi kiện chia thừa kế theo quy định mới nhất năm 2021
>>> Hiệu lực của di chúc theo quy định pháp luật hiện hành
>>> Thủ tục khai nhận di sản thừa kế mới nhất năm 2021
>>> Thủ tục thi hành án dân sự đối với vụ án tranh chấp thừa kế
1. Truất quyền hưởng di sản thừa kế
Truất quyền hưởng di sản thừa kế không phải một thuật ngữ pháp lý mà chỉ được đề cập trong Điều 651 nêu trên và khoản 1 Điều 626 Bộ luật dân sự 2015, cụ thể:
“Điều 626. Quyền của người lập di chúc:
Người lập di chúc có quyền sau đây:
1. Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế;”
Như vậy, có thể hiểu việc truất quyền thừa kế của một ai đó là ý chí chủ quan của người để lại di sản về việc không muốn để lại tài sản của mình cho người đó và được thể hiện trong di chúc của họ. Nếu không có việc truất quyền thừa kế này thì người thừa kế đó đương nhiên được hưởng thừa kế theo pháp luật. Nhưng bởi vì bị truất quyền thừa kế nên họ không được phép hưởng di sản dù họ có đầy đủ các điều kiện hưởng thừa kế theo pháp luật. Đây là một trong số 06 quyền của người lập di chúc được pháp luật bảo hộ theo quy định tại Điều 626 kể trên.
Ví dụ: Bà A có 02 người con là B (13 tuổi) và C (21 tuổi, có khả năng lao động). Trước khi chết, bà A để lại di chúc chia toàn bộ tài sản của mình cho B vì cho rằng B còn nhỏ, không có khả năng lao động còn C thì đã thành niên, khoẻ mạnh, có thể tự kiếm tiền nên không cho C hưởng di sản. Trong trường hợp này, dù C là người có đủ điều kiện hưởng thừa kế theo pháp luật nhưng vẫn không được hưởng thừa kế vì đã bị bà A truất quyền hưởng di sản thừa kế.
2. Trường hợp bị truất quyền thừa kế nhưng vẫn được hưởng di sản
Pháp luật luôn bảo vệ và tôn trọng ý chí, quyền của người để lại di sản trong việc định đoạt tài sản của mình. Tuy nhiên, pháp luật cũng bảo vệ những giá trị về truyền thống, đạo đức và quyền lợi cho những người yếu thế, có mối quan hệ thân thiết với người để lại di sản. Vì vậy, người bị truất quyền thừa kế vẫn được hưởng di sản nếu thuộc các trường hợp sau:
- Di chúc không hợp pháp. (Căn cứ điểm b khoản 1 Điều 650 Bộ luật dân sự 2015, nếu di chúc không hợp pháp sẽ tiến hành chia thừa kế theo pháp luật, như vậy người đã bị truất quyền thừa kế vẫn được hưởng di sản nếu đáp ứng đủ các điều kiện hưởng thừa kế theo pháp luật.)
- Thuộc các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 644 Bộ luật dân sự 2015, cụ thể:
“Điều 644. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc
1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:
a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.”
Khoản 2 điều này cũng quy định các đối tượng trên không bao gồm người từ chối nhận di sản hoặc người không có quyền hưởng di sản. Vì vậy, nếu là người bị truất quyền hưởng di sản thừa kế nhưng thuộc 01 trong 06 đối tượng trên thì vẫn được quyền hưởng di sản thừa kế.
Ví dụ: Ông F có 03 người con là X (17 tuổi), Y (20 tuổi) và Z (23 tuổi, không có khả năng lao động). Trước khi chết ông F để lại di chúc chia toàn bộ tài sản cho Z vì cho rằng Z không có khả năng lao động, hai người con còn lại sau này lớn lên có thể tự kiếm tiền nên truất quyền thừa kế của X và Y. Tuy nhiên:
- X là con chưa thành niên của ông F, thuộc trường hợp được quy định tại điểm a khoản 1 Điều 644 Bộ luật dân sự 2015 nên vẫn sẽ được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật dù đã bị ông F truất quyền thừa kế.
- Y không thuộc trường hợp nào kể trên và bị ông F truất quyền thừa kế nên không được chia di sản thừa kế.
---
BẢO VỆ TỐT NHẤT QUYỀN LỢI CHÍNH ĐÁNG CỦA THÂN CHỦ
Anh Thư
