Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự theo quy định của Bộ luật hình sự hiện hành
Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự theo quy định của Bộ luật hình sự hiện hành
VANTHONGLAW - Cho vay là hoạt động xảy ra thường xuyên và phổ biến nhất trong các giao dịch dân sự. Mục đích của việc cho vay là giúp bên đi vay có nguồn tiền để thực hiện các hoạt động sinh hoạt, kinh doanh,… Bên cho vay là những chủ thể có nguồn vốn nhàn rỗi, cho vay nhằm mục đích hưởng lợi về kinh tế. Ngoài ra, hoạt động cho vay còn có ý nghĩa trong việc lưu thông dòng tiền, thúc đẩy nền kinh tế. Tuy nhiên, hoạt động này lại là hoạt động có khả năng phát sinh tranh chấp không nhỏ, và hầu hết những tranh chấp đều bắt nguồn từ việc áp dụng lãi suất trong cho vay.
Bài liên quan:
Cụ
thể, rất nhiều chủ thể khi cho vay đã áp dụng một mức lãi suất
rất cao, khiến bên đi vay không có khả năng chi trả, mục đích vay không đạt
được mà còn dẫn đến các hậu quả khôn lường, gây ảnh hưởng cho xã hội. Chính vì
vậy, pháp luật hình sự đã có những quy định nhằm điều chỉnh vấn đề này tại Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự như sau:
“1. Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.2. Phạm tội thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
Các yếu tố cấu thành tội phạm:
Khách thể: xâm phạm đất trật tự quản lý kinh tế của nhà nước, cụ thể là trật tự trong lĩnh vực kinh doanh tiền tệ.
Hậu quả của
hành vi cho vay lãi nặng là gây thiệt hại đến nhân phẩm, tính mạng, sức khỏe,
danh dự, tài sản,… của người vay và gia đình. Ngoài ra còn gây thiệt hại đến an
ninh trật tự, an toàn xã hội,… Tuy nhiên, hậu quả không phải là dấu hiệu bắt
buộc của cấu thành tội phạm này.
Hiện nay, Bộ luật Dân sự 2015 quy định mức lãi suất
cao nhất trong giao dịch cho vay là 20%/năm. Như vậy, có thể hiểu trong thời
điểm hiện nay, người nào cho vay với mức lãi suất từ 100%/năm trở lên mà có đủ
các yếu tố cấu thành tội phạm theo phân tích nêu trên thì sẽ phải chịu trách
nhiệm hình sự về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự theo Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017. Nghị quyết số 01/2021/NQ-HĐTP cũng quy định nguyên tắc
xử lý đối với người phạm tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự như sau:
- Trường hợp hình phạt chính thức được áp dụng không phải là hình phạt tiền thì xem xét áp dụng nghiêm khắc hình phạt bổ sung là hình phạt tiền.
Theo đó, mục đích của hình phạt trong luật
hình sự là nhằm trừng trị người phạm tội, giáo dục họ trở thành người có ích
cho xã hội, có ý thức tuân theo pháp luật, đồng thời ngăn ngừa tội phạm mới.
Với mục đích nêu trên, việc Tòa án tập trung áp dụng nghiêm khắc hình phạt tiền
đối với tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự là hoàn toàn hợp lý. Bởi
lẽ, những người thực hiện hành vi phạm tội trong trường hợp này chủ yếu là nhằm
mục đích hưởng lợi về mặt kinh tế nên việc áp dụng hình phạt tiền sẽ có giá trị
trong việc trừng trị và ngăn ngừa tội phạm.
Các hình phạt được quy định cụ thể như sau:
Phạt từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm đối với trường hợp cho vay lãi nặng mà thu lợi bất chính trên 100.000.000 đồng.
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 03 năm.
Bích Trâm
BẢO VỆ TỐT NHẤT QUYỀN LỢI CHÍNH ĐÁNG CỦA THÂN CHỦ
