Nguyên tắc thế quyền trong bảo hiểm theo quy định pháp luật
Nguyên tắc thế quyền trong bảo hiểm theo quy định pháp luật
VANTHONGLAW - Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 quy định về 5 nguyên tắc trong giao kết và thực hiện hợp đồng bảo hiểm là: nguyên tắc trung thực tuyệt đối, nguyên tắc quyền lợi có thể được bảo hiểm, nguyên tắc bồi thường, nguyên tắc thế quyền, nguyên tắc rủi ro ngẫu nhiên. Trong đó, nguyên tắc thế quyền là nguyên tắc quan trọng nhằm giúp người được bảo hiểm và công ty bảo hiểm thuận lợi hơn trong việc chi trả bảo hiểm và yêu cầu bên thứ ba gây thiệt hại bồi thường.
I.
Nội dung và bản chất của nguyên tắc
thế quyền trong bảo hiểm
Theo quy định tại khoản 4 Điều 16
Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022, nguyên tắc thế quyền được định nghĩa là: “người được bảo hiểm có trách nhiệm chuyển
giao cho doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ
nước ngoài quyền yêu cầu người thứ ba có hành vi gây thiệt hại chịu trách nhiệm
bồi hoàn trong phạm vi số tiền bồi thường bảo hiểm. Nguyên tắc này không áp
dụng đối với hợp đồng bảo hiểm nhân thọ và hợp đồng bảo hiểm sức khỏe.”
Dựa vào định nghĩa trên, có thể thấy
rằng nguyên tắc thế quyền là một phương tiện giúp công ty bảo hiểm có thể truy
đòi người thứ ba có hành vi gây thiệt hại chịu trách nhiệm bồi hoàn trong phạm
vi số tiền mà công ty bảo hiểm đã chi trả cho người được bảo hiểm khi xảy ra trách
nhiệm chi trả.
Nguyên tắc thế quyền trong bảo hiểm
thực chất chính là nguyên tắc phái sinh trong chế định chuyển giao quyền yêu
cầu và chuyển giao nghĩa vụ trong Bộ luật Dân sự 2015. Theo đó, khoản 1 Điều
365 và khoản 1 Điều 370 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về chuyển giao quyền yêu
cầu và chuyển giao nghĩa vụ như sau:
“Điều 365. Chuyển giao quyền yêu cầu
1. Bên có quyền yêu cầu thực hiện nghĩa vụ có thể chuyển giao quyền yêu cầu đó cho người thế quyền theo thỏa thuận, trừ trường hợp sau đây:
a) Quyền yêu cầu cấp dưỡng, yêu cầu bồi thường thiệt hại do xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín;
b) Bên có quyền và bên có nghĩa vụ có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định về việc không được chuyển giao quyền yêu cầu.
Điều 370. Chuyển giao nghĩa vụ
1. Bên có nghĩa vụ có thể chuyển giao nghĩa vụ cho người thế nghĩa vụ nếu được bên có quyền đồng ý, trừ trường hợp nghĩa vụ gắn liền với nhân thân của bên có nghĩa vụ hoặc pháp luật có quy định không được chuyển giao nghĩa vụ.”
Về bản chất, quan hệ bảo hiểm cũng
chính là quan hệ dân sự, do đó việc Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 quy định
không áp dụng nguyên tắc thế quyền đối với hợp đồng bảo hiểm nhân thọ và hợp
đồng bảo hiểm sức khỏe là phù hợp với nguyên tắc chuyển giao trong Bộ luật Dân sự 2015 là không chuyển giao quyền và nghĩa vụ gắn liền với nhân thân.
II.
Ý nghĩa của nguyên tắc thế quyền
trong bảo hiểm
Nguyên tắc thế quyền là nguyên tắc
giúp hạn chế tối đa thiệt thòi cho bên tham gia bảo hiểm và cả công ty bảo
hiểm. Bởi lẽ:
- Đối với công ty bảo hiểm: Việc áp
dụng nguyên tắc thế quyền sẽ làm giảm gánh nặng cho công ty bảo hiểm khi phải
chi trả một khoản phí bảo hiểm lớn do lỗi của bên thứ ba gây ra; Tránh việc bên
tham gia bảo hiểm được nhận bồi thường hai lần đối với cùng một tổn thất
(trường hợp bên gây thiệt hại đã bồi thường nhưng bên tham gia bảo hiểm vẫn yêu
cầu công ty bảo hiểm bồi thường).
- Đối với bên tham gia bảo hiểm:
Được công ty bảo hiểm giải quyết chi trả sớm cho khoản thiệt hại; Không phải
tham gia các vụ khiếu kiện làm kéo dài thời gian được bồi thường khi có thiệt
hại xảy ra; Không phải thực hiện nhiều thủ tục khiếu kiện.
- Ngoài ra, nguyên tắc này còn cho
thấy sự công bằng của pháp luật trong việc xác định nghĩa vụ bồi thường của bên
gây thiệt hại.
Tuy nhiên, cần lưu ý, công ty bảo
hiểm chỉ được đòi người thứ ba bồi hoàn trong phạm vi số tiền mà công ty bảo
hiểm đã chi trả cho bên tham gia bảo hiểm. Và bên tham gia bảo hiểm phải cam
kết bảo lưu quyền khởi kiện cho công ty bảo hiểm
Ví dụ về nguyên tắc thế quyền:
A tham gia bảo hiểm cháy, nổ cho kho
của mình. B là công ty bảo hiểm cho A. Kho của A bị cháy do kho bên cạnh là kho
của C cháy lan sang, thiệt hại của vụ cháy là 500.000.000 đồng. Như vậy, áp
dụng nguyên tắc thế quyền trong bảo hiểm thì công ty B sẽ có trách nhiệm bồi
thường cho bên A và yêu cầu bên A cung cấp đầy đủ các giấy tờ và chứng cứ liên
quan để công ty B có cơ sở khiếu kiện yêu cầu C bồi hoàn lại số tiền
500.000.000 đồng cho mình.
BẢO VỆ TỐT NHẤT QUYỀN LỢI CHÍNH ĐÁNG CỦA THÂN CHỦ
